طراحی مدل جامع تحقق دولت الکترونیک در جمهوری اسلامی ایران

مطالعه ادبیات دولت الکترونیک نشان می دهد که این حوزه از علم به جنگلی از نظریه های بدون ساختار و چشم انداز تبدیل شده است تا حدی که بسیاری از پژوهشگران این حوزه، دید جامع و از بالا به آن ندارند! پژوهش حاضر با رویکردی اکتشافی-توصیفی، به دنبال مدلی پویا با رویکرد آینده پژوهانه است که کمک کند تا ابعاد، مفاهیم، و شاخص های eg، در قالب یک کل شناسایی گردد و ابعاد گوناگون آن در عرصه اجرا، به صورت هدفمند و متوازن رشد کند. مدل اولیه با مطالعه تطبیقی و با استفاده از روش فراتلفیق و تحلیل عاملی طراحی شد؛ سپس مولفه های شناسایی شده، با استفاده از پرسشنامه دلفی، در چهار دور مورد آزمون قرار گرفتند. برای تعیین اهمیت ابعاد و مولفه ها و همچنین تعیین میزان پوشش آنها، و مناسب بودن مدل از آزمون فرض دو جمله ای استفاده شده است. میزان اتفاق نظر میان اعضای پانل نیز، با استفاده از ضریب هماهنگی کندال به دست آمد. سپس با وزن دهی به مولفه ها و ابعاد میزان تحقق دولت الکترونیک در ایران بررسی شده است. بمنظور بررسی روابط مولفه های مدل با همدیگر و آزمون فرضیات از مدل معادلات ساختاری، و کای مربع استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر را شامل اعضای هیئت علمی و محققان سرشناس مرتبط با موضوع تحقیق، و خبرگان اجرائیف و کابران دولت الکترونیک در سطح عالی تشکیل می دهند. مدل حاصل از این رساله، مدلی محتوایی است که دولت الکترونیک را در قالب سه بُعد زمینه، فراگرد توسعه، و محتوا مدنظر قرار داده است و مدعی است برای تحقق دولت الکترونیک به ترتیب سه بعد محتوا، زمینه، و فرآیند توسعه باید بطور مداوم و به صورت یک فراگرد مدنظر قرار گیرد. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد بین ابعاد زمینه و محتوا، زمینه و فرآیند توسعه، و محتوا و فرآیند توسعه رابطه معناداری وجود دارد. نتایج نشان می دهد بین دیدگاه گروه مجریان و استفاده کنندگان دولت الکترونیک در زمینه تحقق آن تفاوت معناداری وجود ندارد. علاوه بر نگاه جامع و راهبردی مدل به تحقق دولت الکترونیک، نوآوری مهم مدل مستخرج از پژوهش حاضر، رویکرد پویا و آینده پژوهانه آن است، که فضا را برای توسعه مدل در آینده باز می گذارد و اجازه تغییر برنامه های را متناسب با شرایط دائما در حال تغییر محیطی فراهم می سازد. همچنین مدل چارچوب روشن برای فعالیت علمی سایر پژوهشگران این حوزه، پیش روی آنان قرار می دهد.